ΑΓΙΟΣ ΣΥΝΕΣΙΟΣ

Ο ’Αγιος Συνέσιος ο Καρπασέας, γέννημα και θρέμμα του Ριζοκαρπάσου, υπήρξε επίσκοπος Καρπασίας και λάμπρυνε με την αγιότητά του τον επισκοπικό της θρόνο. Προς τιμή του οι Ριζοκαρπασίτες οικοδόμησαν ναό πλησίον του σπηλαίου, "σπήλιος τ' Α' Συνέση", όπου ο Άγιος έζησε και αγίασε. Ο ναός του Άγίου Συνεσίου στέκει επιβλητικός στην κεντρική πλατεία του χωριού, είναι δε ορατός από τις δύο ενορίες του Ριζοκαρπάσου, Λεκό και Ανάβρυση των οποίων είναι και ενοριακός ναός.        Ο μισός ναός, από το ιερό μέχρι τη νότια, κύρια είσοδο, είναι βυζαντινού ρυθμού και κτίστηκε κατά το δέκατον αιώνα. Ο άλλος μισός ναός, από τη νότιαν είσοδο και δυτικά, συμπεριλαμβανομένου και του οκταγωνικού θόλου κτίστηκε γύρω στο 1850. Αυτό μπορούμε να το διαβάσουμε και από μια επιγραφή μέσα στο ναό που γράφει:   "ΕΓΕΝΕΤΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΤΟΥ Α' ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΩ ΥΠΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ".   Ο ρυθμός της εκκλησίας σήμερα είναι τρίκλιτος, με δυο ημικυκλικές αψίδες. Η τρίτη κατεδαφίστηκε για να κτιστεί στη θέση της το καμπαναριό. Το κεντρικό κλίτος είναι πιο ψηλό. Εσωτερικά η εκκλησία έχει μήκος 18,5 μέτρα και πλάτος εννέα μέτρα. Στη στέγη έχει δύο τρούλους, ένας από τους οποίους φέρει σταυρό. Έχει τέσσερις πόρτες, μια στο καμπαναριό, μια στο νότο που είναι και η κύρια είσοδος, μια δυτικά και μια βόρεια. Έχει επίσης επτά μεγάλα παράθυρα. Αξιοθαύμαστο και είναι το καμπαναριό του.   Στο εσωτερικό υπάρχει το επιβλητικό ξυλόγλυπτο εικονοστάσι, το οποίο κατασκεύασαν οι Λαρνακείς, Σοφοκλής και Χαράλαμπος, στις αρχές του εικοστού αιώνα, το 1918. Στο εξαίρετης ξυλογλυπτικής έργο, υπάρχουν τρεις πύλες με την ωραία πύλη στο κέντρο και τις άλλες δύο τέρμα δεξιά και αριστερά αντίστοιχα. Ψηλά υπάρχουν δύο σειρές από μικρές φορητές εικόνες των προφητών και ιεραρχών και κάτω από αυτές βρίσκονται οι μεγάλες εικόνες, μπροστά δε από τη καθεμιά υπάρχει και ένα καντήλι για να τις φωτίζει.   Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους η εκκλησία του Αγίου Συνεσίου υπήρξε καθεδρικός ναός του ορθόδοξου επισκόπου της Αμμοχώστου, όπου έλαβε και τον τίτλο του Επισκόπου Καρπασέων και Αμμοχώστου.   Γράφει ο μοναχός Ακάκιος: "Εις την ανατολή ο ’Αγιος Ανδρέας να στέκεται ανδρειωμένα, εις τη δύση η κυρία Ελεούσα, να διώχνει κάθε κακό, να μην το αφήνει να έρχεται μέσα εις την πόλη σας, εις τον Βορέα ο άγιος Φίλων φυλάγει, στο νότο ο Άγιος Συνέσιος σταυροειδώς, για να μην ημπορεί να έμπει μέσα εις το σταυρόν τίποτες, κανένα εναντίον και οι άλλες εκκλησίες γύρω ωσάν τροχός".   Ο ’Αγιος Συνέσιος γιορτάζει στις 26 Μαΐου, αλλά το μεγάλο πανηγύρι εγίνετο κατά τη βδομάδα της λαμπρής, όπου πλήθος κόσμου έφθανε στο Ριζοκάρπασο για να προσκυνήσει τη χάρη του και να κάνει τα ψώνια του από τους πολλούς πραματευτάδες που έστηναν τις καλύβες τους μπροστά από τον περίβολο της εκκλησίας.   Σήμερα ο ναός παρά την κατοχή, βρίσκεται σε αρκετά καλή κατάσταση. Έτυχε δε και συντήρησης με πρωτοβουλία του νεωκόρου της εκκλησίας, κυρίου Παράσχου Παντελή, ο οποίος συνεχίζει να ζει εγκλωβισμένος στο χωριό και ανάβει καθημερινά τα καντήλια. Η ενέργειά του αυτή τον τιμά ιδιαίτερα.
 
 
Εικονοστάσι του Αγίου Συνεσίου

Χαρακτηριστική φωτογραφία, τραβηγμένη προφανώς τις ημέρες κάποιας εθνικής επετείου που γιόρταζαν οι Ριζοκαρπασίτες

Το πανηγύρι της Λαμπρής με τις χαρακτηριστικές καλύβες των πραματευτάδων καμωμένες από βολίτζια της αορακιάς και κανναβίτσες. Ένα άλλο χαρακτηριστικό ο βρακάς με το μπαστούνι του και τα τότε μέσα κυκλοφορίας τα ποδήλατα.. Δεν μπορούμε ακόμα δε να παραβλέψουμε τη γαλανόλευκη που κυματίζει πάνω από την κύρια είσοδο της εκκλησίας.


Χαρακτηριστική φωτογραφία της πλατείας του Αγίου Συνεσίου τραβηγμένη το 1870. Στην αριστερή κάτω γωνία ήταν κτισμένος ένας φούρνος. Στη θέση του σήμερα είναι κτισμένο το καφενείο του Αγ. Συνεσίου. Το μόνο καφενείο το οποίο παρέμεινε στην κατοχή ελληνοκύπριου. Στο μέσο βλέπουμε καραβάνια ζώων με τους καβαλάρηδες οδεύοντας προφανώς για προσκύνημα στον Απ. Ανδρέα. Πίσω ακριβώς από τους καβαλάρηδες το παλαιό χάνι του Αγ. Συνεσίου. Σήμερα στη θέση τους είναι τα καταστήματα του Αγ. Συνεσίου. Τα καταστήματα αυτά πριν την τούρκικη εισβολή ήταν μισθωμένα από τους Ριζοκαρπασίτες. Από αριστερά προς τα δεξιά. Τελωνείο, Φαρμακείο, Κουρείο του Δημητράκη του Κάττου, Ψιλικατζίδικο του Σιονιά (Γιάννη Οικονομίδη), Το καφενείο του Πολυκράτη (Κράτη), ακολουθούσε το κατάστημα του Ζαχαροπλάστη.

Ιερός ναός Αγίου Συνεσίου σήμερα    

                              πηγή: rizokarpason.com